Echographie abdominale
Diagnostic positif
ย Etude clinique
ย Signes rรฉvรฉlateurs ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย Lโasthรฉnie reprรฉsentait le premier signe rรฉvรฉlateur, retrouvรฉe chez 75 patients soit 79 %. Chez 66 patients soit dans 70 % des cas, la cirrhose รฉtait rรฉvรฉlรฉe par une complication – 36 cas de dรฉcompensation oedรฉmato-ascitique soit 38.3 % – 28 cas dโhรฉmorragie par rupture de varices eosophagiennes soit 29.8 % – 2 cas de carcinome hรฉpatocellulaire soit 2.1 % La douleur abdominale รฉtait retrouvรฉe chez 41 patients soit 43 %. Lโictรจre รฉtait prรฉsent chez 24 patients soit 25 % .
Signes cliniques ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
ย Dans notre sรฉrie nous avons notรฉ โข Une ascite dans 45 cas soit 47.3 % โข Une splรฉnomรฉgalie chez 40 patients soit 42 % โข Un ictรจre chez 33 patients soit 35.1 % โข Une hรฉpatomรฉgalie dure ร bord infรฉrieur tranchant dans 21 cas soit 22.3 % โข Une circulation collatรฉrale chez 15 cas soit 16 % โข Autres signes dโinsuffisance hรฉpatocellulaire dont 9 cas dโasterixis (9.6 %), 5 cas dโhippocratisme digital (5.3 %), 4 cas dโangiomes stellaires (4.3 %), 3 cas dโรฉrythrose palmo-plantaire (3.2 %), 2 cas dโongles blancs (2.1 %) โข Des oedรจmes des membres infรฉrieurs chez 11 cas soit 11.7 %. โข Un prurit chez 4 cas soit 4.2 % โข Une amรฉnorrhรฉe chez 4 patientes soit 4.2 % โข Autres troubles dโhรฉmostase et de comportement, diarrhรฉes, syndrome Grippal .
ย Etude para clinique
ย Biologie
a- Tests hรฉpatiques
– Une cytolyse hรฉpatique รฉtait retrouvรฉe chez 68 patients soit 72.3 %, les transaminases gรฉnรฉralement comprises entre 2 fois et 10 fois la normale avec une moyenne de 5-6 fois la normale – Le taux de bilirubine รฉtait รฉlevรฉe chez 57 patients soit 60.6 % * ร prรฉdominance mixte chez 54 patients (57.4 %) * ร prรฉdominance conjuguรฉe chez 3 patients (3.2 %)
b- Bilan dโhรฉmostase
– Le Taux de prothrombine < ร 50% รฉtait retrouvรฉ chez 65 patients soit 69.1 % des cas – Entre 50 et 80 % chez 4 patients soit 4.2 % – Le Taux de prothrombine รฉtait ร 100 % chez le reste de notre sรฉrie soit 27.7 %
c- Electrophorรจse des protides
-Rรฉalisรฉe chez 72 patients (76.6 %) -Lโalbuminรฉmie รฉtait infรฉrieure ร 25 chez 14 patients soit 14.9 %, comprise entre 25 et 35 chez 34 patients soit 36.2 % et supรฉrieure ร 35 chez 24 cas soit 25.5 % – Une hypergammaglobulinรฉmie รฉtait retrouvรฉe chez 44 patients soit 46.8 % -Le bloc bรชta gamma nโest prรฉsent que chez 4 patients soit 4.3 %ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย d- Numรฉration formule sanguine
– Faite chez tous les patients – Une anรฉmie รฉtait prรฉsente chez 66 patients soit 70.2 % * Hypochrome microcytaire chez 50 patients * Normochrome normocytaire chez 16 cas – Une pancytopรฉnie รฉtait retrouvรฉe chez 36 patients soit 38.3 %
Morphologie
a- Echographie abdominale
-Rรฉalisรฉe chez tous les patients a montrรฉ *Un foie dysmorphique dans 87% des cas * Un tronc porte dilatรฉ dans 59.3% des cas * La prรฉsence dโune circulation collatรฉrale type porto cave dans 40.7% des cas *Une ascite dans 56.5% des cas *Un nodule hรฉpatique chez 9 patients soit 9.4% des cas.
b- Fibroscopie digestive haute
Faite chez 91 patients soit 95.7%, revenait anormale dans la plupart des cas (88 %), ainsi 11 patients seulement avaient une fibroscopie normale (12 %). Les anomalies retrouvรฉes รฉtaient
– les varices oesophagiennes dans 78 cas (97.5 %) – la gastropathie dโHTP dans 22 cas (27.5 %) – les varices gastro-tubรฉrositaires dans 19 cas (23.7 %). – Un ulcรจre gastro-duodรฉnal รฉtait associรฉ aux autres anomalies dans 10 patients (12.5 %).
ย Ponction biopsie hรฉpatique ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย La ponction biopsie hรฉpatique รฉtait faite chez 7 patients qui avaient une cirrhose compensรฉe et a permis de faire le diagnostic de certitude de cirrhose dans 7.4 % des cas. 3-diagnostic Le diagnostic positif de la cirrhose a รฉtรฉ fait devant -des signes indirects dans 88 cas (92.6%), associant * Signes dโHTP * Foie dysmorphique ร lโรฉchographie * Signes dโIHC cliniques et biologiques – des signes histologiques dans 7 cas (7.4 %)
ย Diagnostic รฉtiologique ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย Enquรชte clinique
ย Facteurs de risque ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
ย Parmi les facteurs de risque, nous avons relevรฉs (Tableau I) – La prise mรฉdicamenteuse prolongรฉe chez 32 patients soit 34 % * les antidiabรฉtiques oraux et les anti hypertenseurs chez 24 patients * mรฉdicaments hรฉpatotoxiques type anti tuberculeux chez 5 patients * Anti inflammatoires non stรฉroรฏdiens chez 1 patient * Paracรฉtamol chez 1 patients * Association paracรฉtamol Anti inflammatoire non stรฉroรฏdiens de faรงon chronique chez un patient. – Les soins dentaires informels chez 24 patients (25.5 %) – La notion dโinterventions chirurgicales anciennes chez 10 patients (10.6 %) – La transfusion chez 8 patients (8.5 %) – Le tatouage chez 6 cas (6.3 %) – la notion de rapports sexuels ร risque chez 3 patients (3.1 %) – Un seul cas de drogue par voie veineuse (1 %). – Profession ร risque 1 seul patient de notre sรฉrie รฉtait infirmier (1 %).
Intoxication รฉthylique ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
Lโalcoolisme chronique est retrouvรฉ chez 14 patients soit 14.7 % des cas, cependant la quantification nโa pas รฉtรฉ prรฉcisรฉe sur les dossiers.
2- Enquรชte para clinique
Les marqueurs virologiquesย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
– Les marqueurs virologiques de lโhรฉpatite B LโAg HBs recherchรฉ chez tous nos patients, positif chez 28 parmi eux (29.8 %) Les Anticorps anti HBC รฉtaient rรฉalisรฉs chez tous nos patients, positifs chez 28 parmi eux (29.8 %) – Les marqueurs virologiques de lโhรฉpatite C Les anticorps anti HVC รฉtaient rรฉalisรฉs chez tous nos patients, positifs chez 35 cas (37.2%)
Les auto anticorps ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย
ย Faits en complรฉment de bilan et aprรจs nรฉgativitรฉ des sรฉrologies hรฉpatitiques Les anticorps anti KLM1, antinuclรฉaires et anti muscle lisse rรฉalisรฉs chez 19 patients, รฉtaient positifs dans un cas (1.1 %), le dosage dโIg G รฉtait รฉlevรฉ chez un patient. Les anticorps anti mitochondrie rรฉalisรฉs chez 16 patients, รฉtaient positifs dans 4 cas (4.2%).
Autres > La recherche dโune maladie mรฉtabolique – hรฉmochromatose dosage du fer sรฉrique chez 13 patients, restait normal -La maladie de Wilson Dosage de la cuprรฉmie faite chez 3 patients, รฉtait basse dans 2 cas Dosage de la ceruplasmine faite chez 16 patients รฉtait basse dans 12 cas (12.8%) > La recherche dโune origine dysmรฉtabolique nโa pas รฉtรฉ faite > Une bili-IRM a permis le diagnostic dโune maladie de caroli ainsi quโune cirrhose biliaire secondaire.
|
Table des matiรจres
INTRODUCTION
PATIENTS ET METHODES
I- Critรจres dโinclusion
II- Critรจres dโexclusion
III- Origine des informations
ANNEXE
RESULTATS
I- Etude รฉpidรฉmiologique
1- Prรฉvalence
2- Age
3- Sexe
4- Antรฉcรฉdents
II- Diagnostic positif
1- Etude clinique
1-1- Signes rรฉvรฉlateurs
1-2- Signes cliniques
2- Etude Paraclinique
2-1- Biologie
a- Tests hรฉpatiques
b- Bilan dโhรฉmostase
c- Electrophorรจse des protides
d- Numรฉration formule sanguine
2-2- Morphologie
a- Echographie abdominale
b- Fibroscopie digestive haute
2-3- Ponction biopsie hรฉpatique
3- Diagnostic
III- Diagnostic รฉtiologique
1- Enquรชte clinique
1-1- Facteurs de risque
1-2- Intoxication รฉthylique
2- Paraclinique
2-1- Les marqueurs virologiques
2-2- Les auto anticorps
2-3- Autres
IV- La rรฉpartition des รฉtiologies
V- Rรฉpartition des facteurs de risque selon les รฉtiologies
VI- Lโรขge de survenue en fonction de lโรฉtiologie
VII- Le profil รฉvolutif et le pronostic fonction de lโรฉtiologie
1- Stadification
2- Complications
VIII- La prise en charge thรฉrapeutique de la cirrhose
1- Objectifs
2- Traitement รฉtiologique
3- Prise en charge des complications
3-1- Dรฉcompensation ascitique
3-2- Ascite rรฉfractaire
3-3- Hรฉmorragie par rupture de varices
DISCUSSION
I- Prรฉvalence
II- Diagnostic positif
1- Clinique
1-1- circonstances de dรฉcouverte
1-2- Signes cliniques
2- Paraclinique
2-1- Biologie
2-2- Imagerie
2-3- Endoscopie
2-4- Ponction biopsie hรฉpatique
3- Diagnostic positif
III- Diagnostic รฉtiologique
1- Facteurs de risque
1-1- Facteurs de risque dโhรฉpatopathies virales
1-2- Intoxication รฉthylique
1-3- Terrain dysmรฉtabolique
2- Rรฉpartition des รฉtiologies
3- Etiologies
3-1- cirrhose รฉthylique
3-2- Cirrhoses post hรฉpatitiques
a- Cirrhose post virale C
b- Cirrhose post virale B
3-3- Cirrhose biliaire primitive
3-4- Cirrhose post hรฉpatite auto immune
3-5- Cirrhoses mรฉtaboliques
a- La maladie de Wilson
b- Lโhรฉmochromatose
c- La stรฉatohรฉpatite non alcoolique
3-6- Cirrhose mรฉdicamenteuse
3-7- Cirrhose biliaire secondaire
3-8- Cirrhose cryptogรฉnรฉtique
IV- Lโรขge de survenue en fonction de lโรฉtiologie
V- Lโรฉvolution en fonction de lโรฉtiologie
1- Stadification
2- Complications fonction de lโรฉtiologie
2-1- Dรฉcompensation ascitique
2-2- Carcinome hรฉpatocellulaire
2-3- Hypertension portale et hรฉmorragie par rupture de varices
VI- Prise en charge thรฉrapeutique
1- Traitement รฉtiologique
1-1- Cirrhose virale C
1-2- Cirrhose virale B
1-3- Cirrhose alcoolique
1-4- Cirrhose biliaire primitive
2-1- Dรฉcompensation ascitique
2-2- Ascite rรฉfractaire
2-3- Hรฉmorragie par rupture de varices oesophagiennes
3- Prรฉvention et dรฉpistage des complications
3-1- Lโhรฉmorragie par rupture de varices
3-2- Dรฉpistage du carcinome hรฉpatocellulaire
CONCLUSION
RESUMES
BIBLIOGRAPHIE
Tรฉlรฉcharger le rapport complet